Związek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) jest jednolitym, dobrowolnym, niezależnym i samorządnym związkiem zawodowym pracowników oświaty i wychowania, szkolnictwa wyższego i nauki, zrzeszającym osoby…, zwane dalej członkami ZNP.
Od 1998 roku Prezesem ZNP jest Sławomir Broniarz.

Kalendarium

1 października 1905 – w Pilaszkowie doszło do zjazdu nauczycieli, na którym powołano do życia Związek Nauczycieli Ludowych. W krótkim czasie do tego związku przystąpiło ponad 1000 nauczycieli polskich. Przystępujący musieli podpisywać deklaracje, że będą dokładać wszelkich starań, aby nauczać dzieci języka polskiego i w duchu polskim. Tego typu deklaracja spowodowała, że władze carskie wystąpiły z represjami wobec działaczy związku, część z nich straciła pracę i została zmuszona do ucieczki do Galicji.

9 grudnia 1905 – powstaje druga organizacja nauczycielska pod nazwą Polski Związek Nauczycielski. Związek ten wchłonął ocalałych z prześladowań działaczy ZNL.
Tego samego dnia powstało Stowarzyszenie Nauczycielstwa Polskiego, które w swoich szeregach skupiało głównie nauczycieli prywatnych szkół średnich.

28 grudnia 1905 – roku w Krakowie utworzono Krajowy Związek Nauczycielstwa Ludowego w Galicji, który grupował nauczycieli pracujących w szkołach różnego typu na terenie zaboru austriackiego.

2 stycznia 1917 – nastąpiło przyłączenie Polskiego Związku Nauczycielskiego do Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego.

Czerwiec 1917 – ukazał się pierwszy numer „Głosu Nauczycielskiego”, który pierwotnie był organem Zrzeszenia Nauczycielstwa Polskiego, a dzisiaj jest organem Związku Nauczycielstwa Polskiego.

28 grudnia 1918 – na wiecu nauczycieli w Poznaniu, w którym wzięli udział nauczyciele z Wielkopolski i Pomorza powołano Związek Dzielnicowy Stowarzyszeń Nauczycieli Polaków na zabór pruski. Siedzibą związku został Poznań.

Styczeń 1919 – powstał Związek Zawodowy Nauczycielstwa Polskich Szkół Średnich (ZZNPSŚ)

Kwiecień 1919 – powstał Związek Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych (ZPNSP) z połączenia: Zrzeszenia Nauczycielstwa Polskich Szkół Początkowych i Związku Nauczycielstwa Ludowego w Galicji. Organizacja ta była organizacją o poglądach lewicowych.

Styczeń 1921 – powstało Stowarzyszenie Chrześcijańsko-Narodowe Nauczycielstwa Szkół Powszechnych (SCNNSP) z połączenia Związku Dzielnicowego Stowarzyszeń Nauczycieli Polaków w Poznaniu, Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego we Lwowie, Polskiego Towarzystwa Nauczycielstwa Lwowskiego i Związku Nauczycielek w Przemyślu. Organizacja ta wyznawała poglądy endeckie.

lipiec 1930 – podczas wspólnego zjazdu ZZNPSŚ i ZPNSP, który odbył się w Krakowie następuje połączenie obu organizacji w jednolity Związek Nauczycielstwa Polskiego działający do dnia dzisiejszego.

1936 – Redagowane przez członków ZNP czasopismo „Płomyk” wychwala piórem Wandy Wasilewskiej stalinowski Związek Radziecki, co spotyka się z ostrą reakcją władz.

1 września 1939 – rozpoczęcie II wojny światowej, ZNP zostaje tak jak wszystkie polskie organizacje zdelegalizowany przez Niemców.

Październik 1939 – ZNP zaczęło działać w podziemiu pod nazwą TON – Tajna Organizacja Nauczycielska. Członkowie tej organizacji rozpoczęli organizować tajne nauczanie, które z narażeniem życia prowadzili przez cały okres okupacji niemieckiej.

28 marca 1945 – odbyła się pierwsza konferencja prezesów okręgów ZNP, na której ogłoszono przywrócenie działalności ZNP

13 grudnia 1981 – wprowadzenie stanu wojennego, władze zdelegalizowały wszystkie organizacje związkowe, w tym i ZNP.

5 sierpnia 1983 – rejestracja statutu ZNP przez Sąd Wojewódzki w Warszawie, ZNP rozpoczął ponownie działalność.

17 marca 2007 odbyła się manifestacja ZNP, podczas której związkowcy domagali się spełnienia obietnicy ministra 5% podwyżki płac ponad inflację, czyli 7%. W manifestacji brało udział ok. 12 000 związkowców.

29 maja 2007 odbył się strajk ostrzegawczy w szkołach na 2 pierwszych godzinach lekcyjnych.

27 maja 2008 odbył się ogólnopolski strajk w 2/3 polskich szkołach i przedszkolach.

Struktura

Budynek przy ul. Juliana Smulikowskiego 6 na 8 (widok od ul. Wybrzeże Kościuszkowskie) w Warszawie. Siedziba Związku Nauczycielstwa Polskiego

Na czele ZNP stoi Zarząd Główny, który obejmuje swoim działaniem cały kraj. Na szczeblu wojewódzkim tworzone są zarządy okręgów, odpowiedzialne za działanie na terenie danego województwa. W ramach gmin (czasami powiatów) tworzone są zarządy oddziałów. W poszczególnych placówkach działają zarządy ognisk – zdarza się, że do jednego ogniska należą członkowie z kilku placówek.
W ramach zarządów od szczebla oddziałów działają sekcje związkowe: sekcja pracowników administracji i obsługi, oraz sekcja emerytów i rencistów.
Żeby usprawnić pracę oraz by dostosować działalność do specyfiki różnych poziomów nauczania powołano sekcje zawodowe: wychowania przedszkolnego, szkolnictwa ogólnokształcącego, opieki nad dzieckiem, poradnictwa i pomocy psychologiczno-pedagogicznej, szkolnictwa specjalnego, szkolnictwa zawodowego i ustawicznego, szkolnictwa rolniczego, bibliotekarska, kształcenia i doskonalenia nauczycieli.

ZNP należy do Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych.

Funkcję prezesa Zarządu Głównego pełni od 23 października 1998 Sławomir Broniarz. Poprzednim prezesem był Jan Zaciura.